Wetgeving werken als zzp psychiater of zzp GZ-psycholoog
Vervanging Wet DBA
(laatste update 10 november 2023)
Wet VBAR
Het kabinet Rutte IV is gevallen en is daarmee demissionair. Omdat het wetsvoorstel voor de vervanging van de Wet DBA op 12 september j.l. (vooralsnog) niet controversieel werd verklaard, blijft het demissionaire kabinet doorgaan met de huidige plannen. Doel is te zorgen voor een betere balans op de arbeidsmarkt en duidelijkere regels rondom werken met zelfstandigen.
Het concept wetsvoorstel Wet VBAR (Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden) is begin oktober 2023 in internetconsultatie gegaan op de website van de overheid om via publieke participatie de kwaliteit en uitvoerbaarheid van de voorstelen te verbeteren. Het plan is om de wet op 1 januari 2025 te laten ingaan.
Fiscaal kader ZZP Zorg
In juli 2023 hebben de Nederlandse GGZ, ActiZ, NFU, NVZ, VGN en Zorgthuisnl met de ministeries van VWS, SZW, Financiën en de Belastingdienst een intentieverklaring ondertekend: het Beheersingsmodel Zorg. Belangrijk onderdeel hiervan is het Fiscaal kader ZZP Zorg. Deze zou zorginstellingen duidelijkheid moeten bieden rondom de rechten en plichten bij de inhuur van zzp’ers. Het fiscaal kader zou oorspronkelijk 1 januari a.s. ingaan.
Het kader gaat uit van een bepaalde 'vrije ruimte' om als zzp'er een opdracht te kunnen doen met echter wel duidelijke eisen aan kwaliteit en ondernemerschap. Zo zou er een maximum gaan gelden aan termijn van inzet (7 maanden) en aantal uur/ week (28). Daarnaast verplicht het kader een zzp'er om tenminste 2 opdrachtgevers in een fiscaal jaar te hebben.
Fiscaal kader ZZP Zorg uitgesteld!
De gezamenlijke zorgkoepels, verenigd in de Brancheorganisaties Zorg (BoZ) hebben echter besloten de invoering van het Fiscaal kader ZZP Zorg (voortaan ‘fiscaal kader’) uit te stellen tot in ieder geval 1 juli 2024.
Reden is dat de BoZ onaangenaam verrast is door de timing en vooral de inhoud van het gepubliceerde wetsvoorstel Wet VBAR. Terwijl de BoZ dacht met de ministeries van VWS, SZW en Financiën (mede namens de Belastingdienst) tot een sectoraal en werkbare regelgeving te komen lijkt het wetsvoorstel het fiscaal kader juist te doorkruisen.
Zie verder bij Fiscaal kader ZZP Zorg
3 Criteria
Het wetsvoorstel houdt in dat wanneer er sprake is van A) werkinhoudelijke aansturing en B) (organisatorische) inbedding van de arbeid of de werkende zelf, het werk alleen in dienstverband kan worden gedaan.
Als er sprake is van alleen A of B dan wordt belangrijk of er sprake is van ondernemerschap (C) bínnen de opdracht, nl. het werken voor eigen rekening en risico. Op moment dat C) het overheersende kenmerk blijkt van de werkrelatie, zou het werk als zzp'er kunnen worden gedaan.
De formule luidt dus: A + B > C? Steeds zou per geval moeten worden bekeken waar het zwaartepunt ligt; hetzij bij A, B of C.
Wanneer er dan nog onduidelijkheid bestaat, wordt bepalend het ondernemerschap van de persoon zelf (C+).
Toelichting A, B, C en C+
A) Werkinhoudelijke aansturing
In de beroepspraktijk van een psychiater, verpleegkundig specialist of GZ- of klinisch psycholoog zal vanzelfsprekend niet zo snel sprake zijn van inhoudelijke aansturing. Relevanter zijn de volgende:
B) Organisatorische inbedding
Onder andere:
- de werkzaamheden behoren tot de kernactiviteit van de organisatie;
- de werkzaamheden hebben een structureel karakter binnen de organisatie;
- je verricht de werkzaamheden zij-aan-zij met werknemers.
Het gaat hierbij feitelijk om een capaciteitsvraag, bijvoorbeeld piek en ziek maar ook een openstaande vacature.
N.B.: een exclusiecriterium voor 'inbedding' is het beschikken over een specifieke expertise waarover de opdrachtgever niet beschikt.
C) Ondernemerschap bínnen de opdracht
Onder andere:
- je werkt voor eigen rekening en (debiteuren) risico;
- je treedt tijdens de werkzaamheden zelfstandig naar buiten;
- je verzorgt je eigen hulpmiddelen, zoals een laptop;
- er is sprake van een korte duur van de opdracht en/of een beperkt aantal uren per week.
​Verder kun je denken aan het hebben van specifieke kennis, het beschikken over een eigen netwerk van vervangers en mogelijk ook de hoogte van je tarief.
Om 'binnen de opdracht' als ondernemer zichtbaar te zijn is een idee om een instellings e-mailadres te hanteren met daarin het woord 'externe'. Genoemde criteria gelden als contra-indicaties van een loondienstverband.
C+) (Aanvullend) Het ondernemerschap van de persoon zelf
Onder andere: het hebben van meerdere opdrachtgevers per jaar; acquisitie; investeringen, inschrijving bij de KvK, recht op de fiscale voordelen van het ondernemerschap.
Ondernemerschap binnen of buiten de opdracht?
In het huidige voorstel is dus alleen het ondernemerschap binnen de opdracht (de voorwaarden van een opdracht) relevant, níet het ondernemerschap van de persoon zelf.
Over dit punt is er echter veel verschil van mening bij politieke partijen en zelfs binnen de coalitie, maar ook bij verenigingen van zelfstandigen en werkgevers. Mogelijk dat alsnog het wetsvoorstel als controversieel wordt gezien.
Kritiek
De drie hoofdelementen A) werkinhoudelijke aansturing, B) organisatorische inbedding en C) ondernemerschap moeten tegen elkaar worden afgewogen. De Wet VBA bedoelt duidelijkheid vooraf te bieden maar dat is volgens juristen een illusie. Uiteindelijk zou hier de rechter aan te pas moeten komen.
Ten aanzien van de zorgsector lijkt het werken als zzp'er vanwege het inbeddingscriterium behoorlijk problematisch te worden, omdat nu eenmaal het werk óók gedaan wordt door mensen in loondienst. Tegelijkertijd lijkt het Fiscaal kader ZZP Zorg de mogelijkheid van werken als (hoog tarief) zzp'er open te willen houden.
Wet DBA – ehhh, hoe zat het ook alweer?
Binnen een arbeidsrelatie zijn er grofweg 2 smaken: je werkt binnen een individuele arbeidsrelatie als zelfstandige (dus buiten dienstbetrekking) óf als werknemer.
Als zelfstandige werk je voor eigen rekening en risico t.b.v. een opdrachtgever en hoef je geen loonbelasting te betalen. De Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) gaat over de kwalificatie van de arbeidsrelatie.
Vervanging Wet DBA
Het doel van het (demissionaire) kabinet is een betere balans op de arbeidsmarkt en duidelijkere regels rondom werken met zelfstandigen.
Het gaat hierbij om:
- meer duidelijkheid bieden over de beoordeling van de arbeidsrelatie;
- verkleinen van de verschillen in fiscale en sociale zekerheid tussen zelfstandigen en werknemers;
- intensiveren van de handhaving op schijnzelfstandigheid.
Sectorale aanpak van schijnzelfstandigheid
Recent hebben de Nederlandse GGZ, ActiZ, NFU, NVZ, VGN en Zorgthuisnl met de ministeries van VWS, SZW, Financiën en de Belastingdienst een samenwerkingsverklaring ondertekend: het Beheersingsmodel Zorg.
Doel van het Beheersingsmodel Zorg is duidelijke en uitvoerbare regels rondom de inzet van zzp’ers in de zorg. Belangrijk onderdeel hiervan is het Fiscaal kader ZZP Zorg. Deze biedt zorginstellingen duidelijkheid rondom de rechten en plichten c.q. de kwalificatie van de arbeidsrelatie bij de inhuur van zzp’ers.
Het kader zou vanaf 1 januari 2024 in werking treden maar is uitgesteld. (zie de tab 'Fiscaal kader ZZP Zorg' hierboven).
Modelovereenkomsten
De huidige modelovereenkomsten zijn in principe nog steeds te gebruiken voor het vastleggen van de arbeidsrelatie wanneer zzp'er en opdrachtgever een opdrachtrelatie wensen aan te gaan.
Letten (dus) op zelfstandigheid
Organisatorische inbedding en werkinhoudelijke aansturing kennen toenemend belang bij de beoordeling of een opdracht buiten dienstbetrekking kan worden gedaan.
Het lijkt ons verstandig om het volgende aan te houden: een maximale duur van een jaar (een half jaar met maximaal eenmalig verlengen met een half jaar); maximaal 70% bij één opdrachtgever; tenminste 3 opdrachtgevers per jaar.
Geef feedback via de internetconsultatie (wetsvoorstel Wet VBAR)
Het concept wetsvoorstel Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden is in internetconsultatie gegaan op de website van de overheid en staat open voor publieke feedback.
In het wetsvoorstel geldt ‘inbedding van de werkende of het werk’ als zwaarwegend om negatief te oordelen of een opdracht als zzp’er kan worden gedaan. Van inbedding is sprake wanneer je werk doet dat anderen in loondienst ook doen.
Wanneer je vindt dat dat er ruimte moet blijven om te kunnen werken als zzp’er kun je feedback geven op het wetsvoorstel.
Argumenten zouden kunnen zijn o.a. (aanpasbaar uiteraard):
- de wet laat te weinig ruimte voor ondernemerschap;
- veel mensen zullen de zorg verlaten als de wet doorgaat en dit lijkt mij zeer ongewenst;
- de wet dwingt mij als zzp’er weer in dienst te gaan bij een opdrachtgever terwijl ik bewust koos voor professionele vrijheid;
- de wet legt onredelijk veel macht bij de werkgever(s);
- de wet is niet in lijn met veranderende wensen op het gebied van arbeid en vrije tijd.
Bron: o.a. Belastingdienst, Holla Advocaten, ZiPconomy